ธนบัตรหรือเงิน เมื่อถูกใช้เปลี่ยนมือหลายครั้งหลายหน ย่อมมีสภาพเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม เช่น เปรอะเปื้อน สีซีดจาง หรือเปื่อยขาด จนบางส่วนหลุดหายไป หรือในบางกรณีอาจถูกสัตว์หรือแมลง เช่น หนู ปลวก กัดแทะจนเนื้อธนบัตรหลุดลุ่ยเสียหายกลายเป็นธนบัตรชำรุดที่ไม่สามารถนำมาใช้งานได้ตามปกติ วันนี้มาชี้แจงเรื่องกฏหมายที่เราสามารถนำธนบัตรชำรุดนั้นไปแลกเงินคืนได้ !!!
พระราชบัญญัติเงินตรา พุทธศักราช 2501 มาตรา 18 บัญญัติไว้ว่า ธนบัตรชำรุดไม่เป็นเงินที่ชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย และได้จำแนกลักษณะของ
ธนบัตรชำรุดเป็น 4 ลักษณะ ดังนี้
1.ธนบัตรครึ่งฉบับ
คือ ธนบัตรที่ถูกแยกตรงกลาง หรือใกล้กับกลาง เป็นสองส่วนตามยืน (ตามแนวตั้ง) เท่านั้น
2.ธนบัตรต่อท่อนผิด
คือ ธนบัตรซึ่งมีส่วนของธนบัตรฉบับอื่น มาต่อเข้าเป็นฉบับเดียวกัน
3.ธนบัตรขาดวิ่น
คือ ธนบัตรซึ่งมีส่วนหนึ่งส่วนใดขาดหายไป
4.ธนบัตรลบเลือน
คือ ธนบัตรที่มีเหตุทำให้อ่านข้อความ หรือตัวเลขไม่ได้ความ
อาศัยอำนาจตามความในมาตรา 5 และมาตรา 19 แห่งพระราชบัญญัติเงินตรา พุทธศักราช 2501 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ออกกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์ และวิธีการแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุดไว้ ดังนี้
ข้อ 1 ผู้ใดประสงค์จะขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุด ให้ทำคำร้องเป็นหนังสือตามแบบ ยื่นต่อธนาคารแห่งประเทศไทย หรือเจ้าหน้าที่ซึ่งธนาคารแห่งประเทศไทยมอบหมาย โดยแนบธนบัตรชำรุดไปกับคำร้องด้วย
ในกรณีที่ธนาคารแห่งประเทศไทย หรือเจ้าหน้าที่ซึ่งธนาคารแห่งประเทศไทยมอบหมายเห็นสมควรจะรับธนบัตรชำรุดไว้แลกเปลี่ยน โดยมิต้องให้ผู้ประสงค์จะขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุดทำคำร้องเป็นหนังสือดังกล่าวในวรรคหนึ่งก็ได้
ข้อ 2 ให้รับแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุดตามข้อจำกัดและหลักเกณฑ์ ดังต่อไปนี้
ธนบัตรครึ่งฉบับ ให้รับแลกเปลี่ยนแต่ละครึ่งฉบับเพียงครึ่งราคาของราคาเต็มของธนบัตรนั้น
ธนบัตรต่อท่อนผิด ถ้าไม่เกินสองท่อน แต่ละท่อนเป็นธนบัตรแบบและชนิดราคาเดียวกัน ให้รับแลกเปลี่ยนเต็มราคาของธนบัตรนั้น
ธนบัตรขาดวิ่น ให้รับแลกเปลี่ยนเฉพาะเมื่อเห็นได้ประจักษ์ว่าส่วนที่เหลืออยู่มีมากกว่าครึ่งฉบับ ให้รับแลกเปลี่ยนเต็มราคาของธนบัตรนั้น
ธนบัตรลบเลือน ให้รับแลกเปลี่ยนเฉพาะเมื่อการลบเลือนนั้น ไม่ถึงทำให้ไม่รู้ได้ว่าเป็นธนบัตรแท้จริง โดยให้รับเปลี่ยนเต็มราคาของธนบัตรนั้น
สถานที่ติดต่อขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุด
-ธนาคารออมสินทั่วประเทศ (ให้บริการในเวลาทำการทุกวัน)
-ธนาคารพาณิชย์ทั่วประเทศ (ให้บริการเฉพาะวันพุธ ยกเว้นสาขาย่อยและสาขาในห้างสรรพสินค้า)
ขั้นตอนการขอแลกเปลี่ยนธนบัตร
1) กรณีแลกเปลี่ยนได้ทันที ได้แก่ ธนบัตรชำรุดมีเนื้อธนบัตรเหลืออยู่เกินกว่า 3 ใน 5 ส่วน สามารถแลกเปลี่ยนได้เต็มตามราคาหน้าธนบัตร
2) กรณีต้องเขียนคำร้อง ธนบัตรชำรุดครึ่งฉบับ ธนบัตรต่อท่อนผิด และธนบัตรขาดวิ่นที่มีเนื้อน้อยกว่า 3 ใน 5 ส่วน ผู้ขอแลกต้องเขียนคำร้องขอแลกเปลี่ยนตามแบบที่กำหนด พร้อมแนบธนบัตรชำรุดยื่นต่อเจ้าหน้าที่ธนาคารเพื่อนำส่งให้ ธปท. พิจารณาค่าแลกเปลี่ยน โดย ธปท. จะโอนเงินค่าแลกเปลี่ยนเข้าบัญชีออมทรัพย์ หรือทางธนาณัติ ตามที่ผู้ขอแลกระบุไว้ในคำร้อง
ธนบัตรชำรุดที่ถูกไฟไหม้เกรียม ถูกสัตว์หรือแมลงกัดแทะ หรือเปี่อยติดกันเป็นปึกเป็นจำนวนมาก ซึ่งอาจได้รับความเสียหายระหว่างจัดส่ง ผู้ขอแลกต้องนำธนบัตรไปแสดงต่อเจ้าหน้าที่ธนาคารเพื่อขอออกหลักฐาน ก่อนนำมาขอแลกด้วยตนเอง ที่สายออกบัตรธนาคาร ธนาคารแห่งประเทศไทย
***การขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุดไม่เสียค่าธรรมเนียมใดๆ ทั้งสิ้น
สอบถามข้อมูลธนบัตรชำรุด
กรุงเทพฯ
แผนกตรวจพิสูจน์ธนบัตร
โทร 0-2356-8735-37
ระยอง
ศูนย์จัดการธนบัตร ระยอง
โทร 0-3861-9157 ต่อ 8810
เชียงใหม่
ศูนย์จัดการธนบัตร เชียงใหม่
โทร 0-5393-1025-6
พิษณุโลก
ศูนย์จัดการธนบัตร พิษณุโลก
โทร 0-5526-2406-8 ต่อ 8840
ขอนแก่น
ศูนย์จัดการธนบัตร ขอนแก่น
โทร 0-4333-3000 ต่อ 3324
นครราชสีมา
ศูนย์จัดการธนบัตร นครราชสีมา
โทร 0-4425-9642 ต่อ 8869, 8870
อุบลราชธานี
ศูนย์จัดการธนบัตร อุบลราชธานี
โทร 0-4531-7882-3 ต่อ 8900
สงขลา
ศูนย์จัดการธนบัตร หาดใหญ่
โทร 0-7423-6200 ต่อ 4383
สุราษฎร์ธานี
ศูนย์จัดการธนบัตร สุราษฎร์ธานี
โทร 0-7720-1307-8 ต่อ 8929, 8930
พังงา
ศูนย์จัดการธนบัตร พังงา
โทร 0-7646-0746 ต่อ 8963
